Bệnh khô miệng: Nguyên nhân và cách chữa miệng khô bất thường

Khô miệng là một tình trạng phổ biến nhiều người mắc phải khi bị thiếu nước bọt trong miệng. Khô miệng có thể gây cảm giác khó chịu, ảnh hưởng đến chức năng nhai, nói và có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe răng miệng khác.

Chứng khô miệng là gì?

Khô miệng hay còn gọi là chứng khô miệng là tình trạng không đủ nước bọt để giữ ẩm trong khoang miệng. Khô miệng có thể xuất phát từ việc không uống đủ nước, ăn thức ăn cay, khô, thời tiết hanh khô hoặc há miệng khi ngủ.

Tình trạng uống nhiều nước nhưng vẫn khô miệng có thể do tác dụng phụ của thuốc hoặc các bệnh lý răng miệng từ trước. Thuốc là nguyên nhân phổ biến nhất gây khô miệng, nhưng các bệnh làm yếu hệ thống miễn dịch (thường là hội chứng Sjögren hoặc HIV) và xạ trị cũng có thể dẫn đến vấn đề này.

Dấu hiệu của chứng khô miệng

Các triệu chứng khô miệng thường gặp bao gồm:

• Cảm giác dính, khô ran trong miệng.
• Môi nứt nẻ, miệng khô và dễ chảy máu.
• Viêm lưỡi, lưỡi nóng rát, khô và có cảm giác nóng và đau như kim châm.
• Loét miệng, nổi nhiệt miệng.
• Thay đổi vị giác hoặc có mùi kim loại trong miệng, ăn không ngon.
• Hơi thở có mùi khó chịu.
• Khó khăn khi cử động miệng, nói, nhai, nuốt và sử dụng răng giả.
• Khô họng, rát miệng, hoặc nứt da quanh góc miệng, môi.

Nguyên nhân bị khô miệng phổ biến

Chúng ta đều có thể gặp phải tình trạng khô miệng, đặc biệt là khi lo lắng, buồn bã hoặc căng thẳng. Nhưng nếu bạn bị khô miệng kéo dài, tình trạng này sẽ gây khó chịu và có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng hơn đối với sức khỏe hoặc ngầm báo hiệu một vấn đề sức khỏe tiềm ẩn trong cơ thể bạn. Chứng khô miệng xảy ra thường xuyên ở một số người do các nguyên nhân sau:

• Tác dụng phụ của một số loại thuốc điều trị. Khô miệng mãn tính có thể là tác dụng phụ của một số loại thuốc, chẳng hạn như thuốc điều trị huyết áp cao, thuốc thông mũi, thuốc lợi tiểu, thuốc giảm đau hoặc hen suyễn,… Nếu thuốc là nguyên nhân gây khô miệng, bạn cần xin ý kiến bác sĩ điều chỉnh đơn thuốc hoặc cần phải được kê đơn thuốc khác.
• Cơ thể thiếu nước. Một trong những nguyên nhân chính gây ra khô miệng là thiếu nước trong cơ thể. Khi cơ thể mất nước do không uống đủ nước hoặc do mất nước qua mồ hôi, tiểu, hoặc tiêu chảy, có thể dẫn đến tình trạng khô miệng.
• Há miệng khi ngủ. Há miệng khi ngủ có thể là một nguyên nhân gây khô miệng. Khi há miệng trong quá trình ngủ, sẽ làm khô lớp nước bọt bảo vệ niêm mạc miệng, dẫn đến cảm giác khát và khô miệng khi thức dậy.
• Hút thuốc lá. Nhiều người hút thuốc lá hoặc sử dụng các sản phẩm chứa nicotine có nguy cơ bị khô miệng cao hơn.
• Thoái hóa thần kinh không chủ định (chấn thương vùng cổ). Chấn thương vùng cổ có thể gây ra tác động lên các dây thần kinh chịu trách nhiệm điều chỉnh hoạt động của các tuyến nước bọt, bao gồm tuyến nước bọt chính và tuyến nước bọt nhỏ khác trong miệng. Nếu có tổn thương hoặc tác động đến các dây thần kinh này, nó có thể ảnh hưởng đến việc sản xuất nước bọt và gây khô miệng.
• Các căn bệnh ảnh hưởng đến tuyến nước bọt. Bao gồm hội chứng Sjögren (là một bệnh lý tự miễn liên quan đến các tuyến ngoại tiết trong cơ thể như tuyến lệ, tuyến nước bọt), bệnh tiểu đường, bệnh Hodgkin, bệnh Parkinson, hội chứng HIV/AIDS và bệnh Alzheimer (chứng giảm trí nhớ ở người già), theo Viện Y Tế Quốc Gia Hoa Kỳ (NIH).
• Hóa trị, xạ trị – Các loại thuốc dùng cho điều trị ung thư có thể làm cô đặc hoặc giảm tác dụng của nước bọt, khiến miệng của bạn trở nên khô hơn. Hoặc xạ trị gây tổn thương tuyến nước bọt nếu vùng đầu hoặc cổ của bạn tiếp xúc với bức xạ khi điều trị ung thư. Hiện tượng mất nước bọt có thể xảy ra tạm thời hoặc vĩnh viễn.
• Khô miệng ở người lớn tuổi. Một số người trung niên và người lớn tuổi có xu hướng trải qua tình trạng khô miệng do sự giảm sản xuất nước bọt và hoạt động của tuyến nước bọt.

Ngoài ra, môi trường khô nóng, căng thẳng, lo lắng và sử dụng quá nhiều các loại thực phẩm và đồ uống có cồn hoặc caffeine cũng có thể gây khô miệng. Nếu bạn gặp tình trạng khô miệng kéo dài hoặc ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống hàng ngày, nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được khám và tư vấn thêm.

Ảnh hưởng của khô miệng đến sức khoẻ cơ thể

Nước bọt rất quan trọng bởi nó giúp kiểm soát vi khuẩn ngừa sâu răng, tăng cường vị giác, giúp bạn nuốt dễ hơn và hỗ trợ hệ tiêu hóa khỏe mạnh. Vì thế, khô miệng có thể gây ảnh hưởng tới sức khỏe tổng thể của bạn. Theo Viện Nghiên Cứu Nha Khoa Và Sọ Mặt Quốc Gia Hoa Kỳ, bị khô miệng, không có đủ nước bọt sẽ làm tăng nguy cơ bị sâu răng.

Nước bọt cũng bảo vệ răng của bạn khỏi các axit trong thực phẩm và đồ uống, và nếu không có lớp bảo vệ này, men răng của bạn cũng có nguy cơ bị ăn mòn. Nếu bị khô miệng liên tục, bạn có thể mắc phải các bệnh lý răng miệng như hôi miệng, viêm nướu, nhiệt miệng,…

Cách điều trị khô miệng hiệu quả tại nhà

Để giảm triệu chứng khô miệng tại nhà, bạn có thể thử bất kỳ phương pháp điều trị nào dưới đây:

• Để khắc phục được tình trạng này, bạn chỉ cần bổ sung đầy đủ nước mỗi ngày từ 1,5 – 2 lít nước. Song song đó, cung cấp nước và vitamin từ rau củ, trái cây để tăng cường độ ẩm trong khoang miệng.
• Tránh hút thuốc lá, sử dụng các đồ uống kích thích như bia rượu, cà phê hay nước ngọt vì có thể làm bệnh trầm trọng hơn.
• Sử dụng các loại kẹo không đường hoặc nhai kẹo cao su không đường để tăng tiết nước bọt.
• Sử dụng máy tạo độ ẩm, máy phun sương, máy phun tinh dầu trong phòng ngủ vào ban đêm.
• Vệ sinh răng miệng tốt. Thực hiện thói quen vệ sinh răng miệng tốt cũng là yếu tố quan trọng để giảm thiểu khô miệng. Đánh răng với kem đánh răng có chứa fluor hai lần một ngày và vệ sinh kẽ răng hàng ngày với chỉ nha khoa hoặc máy tăm nước.
• Sử dụng nước bọt nhân tạo theo kê đơn của bác sĩ để làm ẩm miệng của bạn. Nước bọt nhân tạo thường là một loại thuốc xịt hoặc gel sử dụng trong miệng bất cứ khi nào bạn cảm thấy khô miệng.
• Ăn thức ăn mềm, ít gia vị và không quá khô. Hạn chế ăn thức ăn cay hoặc mặn vì chúng có thể khiến bạn cảm thấy đau đớn khi bị khô miệng. Các thực phẩm giòn như khoai tây chiên hoặc bỏng ngô cũng có thể làm khô miệng.

Chứng khô miệng có thể khá khó chịu vì chúng gây khó ăn và khó nuốt. Nhưng bạn có thể tự chữa chứng khô miệng một cách dễ dàng và hiệu quả với một số phương pháp điều trị tại nhà. Nếu các triệu chứng của bạn vẫn kéo dài, bạn nên đi khám bác sĩ hoặc nha sĩ để giảm bớt tình trạng miệng khô bất thường.

Khi nào bạn cần thăm khám nha sĩ?

Vậy, khi nào bạn nên đến gặp bác sĩ hoặc nha sĩ để điều trị chứng khô miệng? Hãy thăm khám bác sĩ hoặc nha sĩ nếu như đang mắc phải tình trạng khô miệng với các dấu hiệu bất thường như:

• Đột ngột bị khô miệng.
• Đi tiểu thường xuyên hoặc bị nhiễm trùng.
• Thường xuyên bị khô miệng kéo dài hơn 2 tuần.
• Không nhai, nói hoặc nuốt được.
• Khó đeo răng giả.
• Sâu răng quá nhiều.

Cách chữa trị khô miệng lâu dài chính là điều trị dứt điểm nguyên nhân của nó. Nếu khô miệng do dùng thuốc, bác sĩ có thể quyết định thay đổi đơn thuốc của bạn để giảm bớt các triệu chứng khô miệng. Nếu tuyến nước bọt của bạn hoạt động kém, bác sĩ có thể kê cho bạn một loại thuốc giúp tuyến nước bọt hoạt động tốt hơn.

Một số bệnh lý liên quan đến hệ thống cũng có thể gây khô miệng chẳng hạn như hội chứng Sjögren, bệnh Alzheimer. Trong những trường hợp này, bác sĩ sẽ đề nghị sử dụng nước bọt nhân tạo giúp làm tăng lưu lượng nước bọt khỏe mạnh trong miệng bệnh nhân.

Các biện pháp phòng ngừa khô miệng

Chứng khô miệng gây ra nhiều bất tiện và khó khăn cho bạn khi ăn uống hoặc nói chuyện. Để hạn chế tình trạng này, bạn nên thực hiện các biện pháp phòng ngừa khô miệng dưới đây:

• Uống nước thường xuyên để giữ cho miệng không bị khô.
• Uống nước hoặc sữa trong bữa ăn giúp giữ ẩm và hỗ trợ quá trình nhai và nuốt.
• Sử dụng máy làm ẩm không khí trong phòng ngủ để giảm khô miệng vào buổi sáng thức dậy.
• Hạn chế các thức ăn và đồ uống có đường, có tính axit hoặc chứa caffein.
• Thăm khám nha khoa định kỳ 6 tháng/lần để làm sạch, lấy cao răng và kiểm tra sức khỏe răng miệng.

Khô miệng hay uống nhiều nước nhưng vẫn khô miệng là một tình trạng thường xuyên xảy ra ở bất kỳ ai cả người lớn và trẻ em. Tuy nhiên, tình trạng miệng bị khô, thiếu nước bọt có thể giảm khi uống đủ nước, hạn chế ăn thức ăn khô, tăng độ ẩm cho môi trường xung quanh. Nếu bạn luôn cảm thấy khát và không có dấu hiệu dừng lại, bạn cần đi thăm khám nha sĩ sớm. Các nha sĩ có thể giúp bạn kiểm soát các triệu chứng khô miệng và giữ an toàn cho răng của bạn trước ảnh hưởng của tình trạng khô nước bọt.