Lên kế hoạch chỉnh nha là bước thứ hai trong quá trình điều trị bước đầu tiên là chẩn đoán các vấn đề. Kế hoạch điều trị có thể bắt đầu một khi đưa ra được chẩn đoán. Nó đòi hỏi xây dựng danh sách chi tiết các vấn đề cần điều trị, thiết lập mục tiêu điều trị và cuối cùng là kế hoạch điều trị sau khi đã thảo luận với bệnh nhân và người giám hộ. Nó cũng liên quan đến lên kế hoạch tạo khoảng, lựa chọn khi cụ và duy trì. Để đơn giản, nó liên quan đến việc xây dựng một bản đồ đường đi từng bước tuần tự cho trường hợp lâm sàng để đạt được kết quả như mong đợi.
CHẨN ĐOÁN CHỈNH NHA
Chẩn đoán trong chỉnh nha liên quan đến 3 bước – thu thập xử lý dữ liệu, xử lý dữ liệu thu thập được và rút ra kết luận cuối cùng. Bước đầu tiên nhìn chung là đơn giản nhất. Về cơ bản nó liên quan đến việc thu thập bệnh sử, làm mẫu hàm nghiên cứu, chụp X – quang hoặc những hồ sơ chẩn đoán khác.
Bước thứ hai liên quan đến việc xử lý những dữ liệu thu thập được thành những thông tin để hiểu và mạch lạc. Nó liên quan đến phân tích phim X – quang và mẫu hàm nghiên cứu. Thông tin kết quả nên cung cấp tình trạng sai khớp cắn chính xác. Tuyên bố chẩn đoán nên bao gồm vấn đề chính xác theo cách nhìn nhận của bác sĩ chỉnh nha và nguyên nhân gây ra tình trạng này.
Chẳng hạn như một bệnh nhân năm 12 tuổi chen chúc nhẹ vùng răng trước hàm trên và hàm dưới. Hạng II xương và sai khớp cắn do xương hàm dưới ngắn và lùi với răng trước hàm trên nhô và cắn chìa 2mm do thói quen mút ngón tay. Khía cạnh quan trọng khác mà việc chẩn đoán nên phản ánh là khuynh hướng phát triển. Chẩn đoán nên bàn luận về khả năng phát triển tiếp tục và điều này có thể liên quan đến việc dùng phim X quang hỗ trợ (phim bàn tay – cổ tay hoặc các dụng cụ chấn đoàn bổ sung khác. Điều trị có thể khác nhau đáng kể tùy thuộc vào khả năng còn phát triển hay không của mỗi cá nhân.
Danh sách các vấn đề để lên kế hoạch chỉnh nha
Thành lập danh sách các vấn đề là một bước quan trọng nên được thực hiện với sự tham vấn của bố mẹ và bệnh nhân. Với hầu hết các bệnh nhân, thẩm mỹ có thể là nhân tố mạnh mẽ nhất dẫn đến quyết định niềng răng. Nhưng khi kiểm tra, bác sĩ chính nhà phải cân nhắc tình trạng sức khỏe tổng quát của bệnh nhân, đặc biệt là sức khỏe răng miệng.
Danh sách các vấn đề nên bao gồm ý kiến về tình trạng nha chu của bệnh nhân, sâu răng hoặc miếng trám, sự sống của tủy răng. Chỉ sau đó bác sĩ mới thành lập danh sách các vấn đề. Dù cho mong muốn của bệnh nhân rất quan trọng nhưng bác sĩ cũng nên cân nhắc các lựa chọn và khả năng điều trị.
Lập kế hoạch chỉnh nha giải quyết các vấn đề
Đặt thứ tự ưu tiên cho các vấn đề chỉnh nha là điều quan trọng. Vì khoảng trống đều có giới hạn trong hầu hết các trường hợp. Nếu trường hợp đòi hỏi nhiều khoảng để kéo lùi răng và răng chen chúc nhiều thì cần giải quyết chen chúc bằng việc kéo lùi răng trong một giới hạn nào đó hoặc kéo lùi rằng như mong đợi và giảm chen chúc. Tương tự như vậy, thứ tự ưu tiên sẽ phải thực hiện liên quan đến sửa tương quan răng cối lớn, xoay rằng và dựng trục các răng nào đó. Luôn nhớ rằng mục tiêu của điều trị chỉnh nha đó là thực hiện chức năng hiệu quả, cân bằng cấu trúc.
Lên kế hoạch chỉnh nha tạo khoảng trống
Tạo và sử dụng khoảng quan trọng vì kích thước tổng thể của khoang miệng. Nhổ răng cối nhỏ có thể tạo một khoảng nhỏ hơn 6mm hoặc 7.5mm. Sai số rất nhỏ vì chúng ta chỉ xử lý trong vòng một vài millimet khoảng trống. Nếu một khoảng trống nhỏ bị mất, mục tiêu điều trị tổng thể có thể không đạt được một cách hoàn hảo Gây ảnh hưởng đến hiệu quả thực hiện chức năng và sự ổn định lâu dài của Kết quả
Những sửa chữa là một phần của điều trị:
- Kéo lùi răng hô
- Sửa chữa chen chúc
- Sắp xếp xều các răng trước bị sai lệch
- Sắp xếp đều các răng sau bị sai lệch
- Sửa chữa tương quan răng cối
- Làm thẳng đường cong Spee
Kéo lùi răng nhô
Mỗi millimet kéo lùi cần 2mm khoảng trống. Răng nhỏ thường là lý do bệnh nhân tìm đến gặp nha sĩ. Trừ khi yêu cầu kéo lùi rằng rất ít hoặc cung răng có khoảng trống, nếu không việc nhỏ rằng có thể cần thiết để tạo khoảng cho việc kéo lùi các răng bị nhô
Sửa chữa răng chen chúc
Mỗi millimet chen chúc thì cần một khoảng trống như vậy cho việc sắp đều răng. Răng chen chúc trong không xấu như rằng nhô nhưng có thể gây hại cho nướu răng. Cần phải đo đạc khoảng cách gần răng của mỗi rằng cần làm thẳng và theo đó tạo nên khoảng trống. Sử dụng thiết lập chẩn đoán của Kesshingige hỗ trợ
Chỉnh răng cửa bị xoay
Mỗi millimet răng xoay thì cần một khoảng trống giống vậy để làm thẳng răng.
Với các răng trước có chiều gần xa lớn hơn và chiếm ít diện tích hơn khi bị xoay. Việc sắp xếp lại những rằng này cần thêm khoảng trống trên cung hàm.
Chỉnh răng hàm bị xoay
Khoảng trống được tạo ra khi các răng xoay được làm thẳng. Khoảng trống tạo ra này tùy thuộc vào răng và mức độ xoay ban đầu.
Sửa tương quan răng cối
Khoảng trống cần thiết để di chuyển về phía gần hoặc xa của các răng cối lớn.
Để đạt được tương quan rằng cối ổn định, về căn bản phải có tương quan hạng I, hạng II hoặc hạng II 100%. Tương quan đối đỉnh không ổn định và khoảng trống cần phải được tạo ra để đưa rằng cối lớn hàm trên hoặc hàm dưới về phía gần để đạt được sự ổn định. Khoảng trống chính xác cần thiết có thể được tính toán trên mẫu hàm nghiên cứu
Làm thẳng đường cong Spee
Mỗi 1mm làm thắng cần xấp xỉ 1mm khoảng trống.
Sai khớp cắn do xương thường hay liên quan đến việc tăng đường cong Spee. Không có sai khớp cắn nào không thể chỉnh sửa được. Đặc biệt là khi liên quan đến việc ngụy trang vấn đề về xương bên dưới mà không làm thắng đường cong Spee. Đường cong Spee cong nhiều sẽ không chỉ giới hạn việc kéo lùi các rằng trước hàm trên mà còn khiến tình trạng này tái phát.
Neo chặn
Tất cả các khí cụ tạo ra lực di chuyển răng này sang neo chặn răng khác. Khi cố gắng di chuyển răng lệch vị trí, bác sĩ nhận thấy có sự di chuyển không mong muốn của răng neo chặn. Sự di chuyển về phía trước của răng neo chặn vào khoảng trống nhổ răng, được tính toán gần 30 – 40% tổng khoảng trống được tạo ra do nhổ răng. Sự mất khoảng trống này tùy thuộc vào khi cụ được sử dụng và cơ học điều trị liên quan. Nếu cần khoảng trống lớn hơn để giải quyết tình trạng sai khớp cắn, nên dùng những phương tiện phụ trợ để tránh mất neo chặn. Có thể dùng các khí cụ ngoài mặt hoặc trong miệng (nút Nance khẩu cái, cùng lưới hoặc cung ngang khẩu cái)
Điều trị
Sửa chữa sai khớp cắn có thể đạt được bằng những cách khác nhau. Chẳng hạn, sửa chữa sai khớp cắn do xương nhẹ và hạng II do răng có thể thực hiện được bằng cách:
• Nhổ răng cối nhỏ thứ nhất hàm trên và kéo lại các răng trước hàm trên và hoàn tất với răng cối có tương quan hạng II.
• Nhổ tất cả các răng cối nhỏ và hoàn tất với tương quan hạng I răng cối.
• Nếu bệnh nhân còn tăng trưởng, xương hàm dưới có thể phát triển và trường hợp có thể phát triển và trường hợp có thể hoàn thành với răng cối có tương quan hạng I.
• Răng cối lớn hàm trên có thể được di xa vào tương quan hạng 1 và khoảng trống được tạo ra có thể được dùng để kéo lùi các rằng trước hàm trên.
• Lựa chọn điều trị khác có thể được trì hoãn cho đến khi bệnh nhân hoàn thành sự tăng trưởng và sau đó lên kế hoạch điều trị chỉnh nha có sự can thiệp phẫu thuật.
* Cuối cùng, không phải luôn luôn cần thiết phải thực hiện điều trị tuy nhiên, nhiệm vụ của bác sĩ làm sáng là làm sáng tỏ những hậu quả nếu không điều trị chỉnh nha.
Mỗi cách điều trị đều có một tụ điểm và nhược điểm tương ứng. Cân nhắc giữa nhổ răng, sửa chữa sai hình về xương. Khả năng điều trị nên được liệt kê và chọn phương án nào tốt nhất cho từng bệnh nhân cụ thể ở một lứa tuổi cụ thể mang lại sự cải thiện thẩm mỹ và chức năng tối đa.
Chọn lựa cơ học để lên kế hoạch chỉnh nha
Tại sao điều trị một trường hợp lại sử dụng một khí cụ nhất định? Tất cả các khí cụ được thiết kế để điều trị tất cả các loại sai khớp cắn. Một số trong chúng được chế tạo đơn giản hơn. Những cái khác đòi hỏi thời gian nhiều hơn và có thể không mang lại kết quả như mong muốn. Nên chọn khí cụ cho kết quả điều trị trong thời gian ngắn nhất. Với sự kích ứng tồn hai mô ít nhất có thể. Đôi khi cần xem xét giữa mong muốn của bệnh nhân và khả năng của bác sĩ.
Kế hoạch duy trì
Tùy vào loại sai khớp cắn mà chọn lựa khí cụ duy trì thích hợp. Răng xoay và khoảng trống thừa dễ tái phát. Do đó cần duy trì, kiểu và thời gian duy trì nên được lên kế hoạch phù hợp. Khí cụ Hawley thường được sử dụng nhiều nhất. Do lượng bệnh nhân lớn tuổi ngày càng tăng nên dẫn đến dùng khi cụ duy trì cố định. Kế hoạch duy trì nên được đề cập trong kế hoạch điều trị và trình bay với bệnh nhân.
Yếu tố ảnh hưởng đến lựa chọn kế hoạch điều trị
Kế hoạch điều trị cuối cùng là kết quả thảo luận giữa bệnh nhân và bác sĩ chính nha.
Kế hoạch điều trị cuối cùng là kết quả thảo luận giữa bệnh nhân và bác sĩ chỉnh nha. Ưu tiên điều trị cho những vấn đề khác nhau trong bằng danh sách. Lựa chọn một kế hoạch điều trị cụ thể. Những trường hợp đơn giản có thể được thực hiện bằng khi cụ tháo lắp. Nếu cần di chuyển rằng phức tạp người ta khuyên dùng khí cụ chỉnh nha cố định sẵn có. Những khí cụ cố định giúp kiểm soát răng và cho phép chuyển động phức tạp đồng thời.
Những kiểu di chuyển răng
Bệnh nhân mong muốn kết quả hoàn thiện và có thể làm được nếu dùng khí cụ tháo lắp. Họ có thể mong muốn dùng khí cụ mặt lưỡi. Nên thông báo với bệnh nhân chính xác những gì đạt được với khí cụ. Với khả năng tốt nhất mà bác sĩ có thể làm được trước khi bắt đầu điều trị.
Mong muốn của bệnh nhân
Những bệnh nhân đang tăng trưởng có thể là một lợi thế, cũng có thể là một bất lợi. Những kết quả đạt được trong suốt quá trình tăng trưởng ổn định. Điều này đặc biệt đúng với những trường hợp hạng III xương. Lên kế hoạch đầy đủ và theo dõi cần thân đối với những bệnh nhân đang tăng trưởng
Khả năng tăng trưởng
Những nhóm tuổi hoặc những bệnh nhân bị tổn thương về mặt chức năng vận động. Có thể không duy trì việc vệ sinh răng miệng tốt khi mang khí cụ cố định. Có thể được điều trị bằng khí cụ tháo lắp để đạt một kết quả tương đối.
Duy trì hoạt động vệ sinh răng miệng đều đặn
Hoạt động vệ sinh răng miệng tại nhà và đến nha sĩ đều đặn sẽ giúp bạn có một hàm răng chắc khỏe trong suốt quá trình chỉnh nha.
Chi phí điều trị
Chia sẻ với bệnh nhân về chi phí trước khi điều trị sẽ. Nhiệm vụ của bác sĩ là chọn một phương án phù hợp với đôi bên. Nếu phải tiếp tục điều trị, bác sĩ phải nâng cao kiến thức và kỹ năng của mình.
Đồng thuận
Bệnh nhân ngày nay đóng vai trò là một người đưa ra quyết định. Do đó, các bác sĩ chỉnh nha phải có nhiệm vụ thảo luận với bệnh nhân. Phương pháp điều trị thay thế cũng như những nguy cơ nếu không điều trị gì cả. Hợp đồng rõ ràng thể hiện bệnh nhân sẵn lòng điều trị tránh những trường hợp kiện tụng. Sự đồng thuận có hai loại – thông báo và nguy cơ. Sự ngụ ý đồng thuận nhìn chung thường được đòi hỏi khi thực hiện phẫu thuật. Cung cấp cho bệnh nhân đầy đủ thông tin để hiểu về tình trạng (sai khớp cán). Mức độ trầm trọng và đề xuất điều trị – các mục tiêu và mục đích của nó.
Nguồn: Gurkeerat Singh (2007). Textbook of Orthodontics 2nd edition. Jaypee Brothers dentists-interacting colorful-icons-set.zip DELL Medical Publishers (P) Ltd.
Bài viết liên quan: