Tụt lợi (tụt nướu) là một tình trạng phổ biến nhưng thường bị bỏ qua trong chăm sóc răng miệng hằng ngày. Nhiều người chỉ nhận ra mình bị tụt lợi khi chân răng bắt đầu lộ ra, răng trở nên nhạy cảm và thưa dần, ảnh hưởng đến thẩm mỹ và chức năng ăn nhai. Vậy, tụt lợi có chữa được không? Có mọc lại được như cũ không? Điều trị như thế nào hiệu quả và an toàn?
Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ về tụt lợi, nguyên nhân, cách phòng ngừa, và đặc biệt là các phương pháp điều trị hiện nay – từ nhẹ đến chuyên sâu.
1. Tụt lợi là gì?
Tụt lợi là hiện tượng mô nướu (lợi) bao quanh chân răng bị mòn đi hoặc rút lại, khiến phần chân răng bị lộ ra ngoài. Điều này làm răng trông dài hơn, kẽ răng rộng hơn và có thể gây ê buốt, tăng nguy cơ sâu chân răng.
Một số dấu hiệu nhận biết:
- Lợi rút lên cao, để lộ phần chân răng màu vàng nhạt
- Răng dài hơn bình thường
- Kẽ răng bị hở, dễ dắt thức ăn
- Ê buốt khi uống nước lạnh, nóng
- Lợi có thể bị sưng đỏ, chảy máu nhẹ
2. Nguyên nhân gây tụt lợi
Tụt lợi không phải do tuổi tác mà thường bắt nguồn từ thói quen sai lầm và bệnh lý nha khoa không điều trị kịp thời.
Các nguyên nhân phổ biến:
| Nguyên nhân | Giải thích |
| Viêm nướu, viêm nha chu | Mảng bám và vi khuẩn làm nướu viêm, dần mất bám dính và tụt xuống |
| Chải răng sai cách | Dùng lực quá mạnh, bàn chải cứng hoặc đánh răng theo chiều ngang khiến nướu tổn thương |
| Tụt lợi do tuổi tác | Theo thời gian, mô lợi có thể teo nhẹ nhưng không đáng kể nếu chăm sóc tốt |
| Thay đổi nội tiết (phụ nữ mang thai, mãn kinh) | Làm lợi yếu và dễ viêm |
| Thói quen xấu | Nghiến răng, hút thuốc, bấm móng tay, nhai đồ cứng… |
| Niềng răng hoặc răng lệch lạc | Lực kéo răng sai lệch gây tụt nướu quanh chân răng |
| Bệnh lý toàn thân | Tiểu đường, thiếu vitamin C, HIV… làm mô lợi suy yếu |
3. Lợi bị tụt có nguy hiểm không?
Nếu không điều trị, tụt lợi có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng:
Biến chứng phổ biến:
- Ê buốt răng: Do phần chân răng (ngà răng) bị lộ, rất nhạy cảm với nhiệt độ và axit.
- Dễ sâu chân răng: Vùng chân răng không có men răng bảo vệ, dễ bị mòn và sâu.
- Viêm nha chu nặng: Tụt lợi làm vi khuẩn xâm nhập sâu, phá hủy xương quanh răng.
- Răng lung lay và rụng răng: Trường hợp nặng có thể gây mất răng vĩnh viễn.
- Ảnh hưởng thẩm mỹ: Răng nhìn dài, hở kẽ, gây mất tự tin khi cười.
4. Lợi bị tụt có chữa được không? Có mọc lại không?
Tụt lợi có thể được điều trị – tùy mức độ
- Tụt lợi nhẹ đến trung bình có thể điều trị bằng phương pháp không phẫu thuật, giúp dừng tiến triển và cải thiện phần nào thẩm mỹ.
- Tụt lợi nặng (mất mô lợi lớn, lộ chân răng nhiều) có thể can thiệp bằng phẫu thuật ghép nướu, giúp phục hồi vùng lợi tụt.
Tuy nhiên, mô lợi đã bị tụt thì KHÔNG TỰ MỌC LẠI
Tức là không thể “mọc lại” như tóc hay móng tay. Nhưng bằng các phương pháp y học hiện đại, bạn có thể khôi phục lại mô lợi bằng mô ghép hoặc kích thích tái tạo nướu.
5. Các phương pháp điều trị tụt lợi hiệu quả hiện nay
5.1. Vệ sinh răng miệng đúng cách – giai đoạn đầu
Nếu tụt lợi nhẹ:
- Đánh răng đúng cách (chải tròn hoặc theo chiều dọc, dùng bàn chải mềm)
- Dùng chỉ nha khoa hàng ngày
- Súc miệng với nước muối sinh lý hoặc nước súc miệng không cồn
Hiệu quả: Làm sạch mảng bám, ngăn tình trạng tiến triển nặng hơn.
5.2. Lấy cao răng – điều trị viêm nướu
Trong trường hợp có mảng bám cứng dưới lợi:
- Lấy cao răng và làm sạch sâu túi lợi tại phòng khám
- Kết hợp thuốc súc miệng sát khuẩn hoặc gel chống viêm
Hiệu quả: Giảm sưng viêm, giúp mô lợi bám lại gần răng hơn.
5.3. Ghép nướu (ghép mô liên kết)
Dành cho tụt lợi nặng, răng dài, lộ chân răng nhiều.
Quy trình: Bác sĩ lấy mô nướu từ vòm miệng hoặc mô nhân tạo, đắp lên vùng tụt lợi, cố định bằng chỉ chuyên dụng.
Hiệu quả:
- Che phủ phần chân răng bị lộ
- Cải thiện thẩm mỹ
- Ngăn răng lung lay và giảm ê buốt
Đây là tiểu phẫu nhẹ, cần thực hiện tại nha khoa uy tín.
5.4. Liệu pháp tái sinh mô (PRF, Emdogain)
Dành cho trường hợp tụt lợi kèm mất xương quanh răng.
Phương pháp: Dùng huyết tương giàu tiểu cầu (PRF) hoặc protein tăng trưởng để kích thích mô lợi và xương phát triển trở lại.
Hiệu quả: Giúp tái tạo vùng tổn thương, tăng độ bám mô lợi.
6. Chăm sóc sau điều trị tụt lợi
Dù bạn điều trị bằng phương pháp nào thì việc chăm sóc răng miệng sau đó cực kỳ quan trọng để không bị tụt lợi trở lại.
Hướng dẫn chăm sóc:
- Dùng bàn chải mềm, đánh răng nhẹ nhàng
- Ưu tiên kem đánh răng cho răng nhạy cảm (Sensodyne, Oral-B sensitive…)
- Súc miệng 2 lần/ngày
- Dùng chỉ nha khoa đúng cách
- Tái khám nha khoa mỗi 6 tháng
7. Phòng ngừa tụt lợi ngay từ đầu
“Phòng bệnh hơn chữa bệnh” – những việc đơn giản bạn có thể làm hằng ngày:
Thói quen tốt:
- Đánh răng đúng kỹ thuật, nhẹ nhàng
- Sử dụng bàn chải lông mềm hoặc bàn chải điện
- Không hút thuốc, tránh rượu bia
- Bổ sung đủ vitamin C, kẽm, canxi
- Điều trị triệt để viêm nướu, cao răng
Tránh:
- Đánh răng quá mạnh, theo chiều ngang
- Ăn nhiều đồ ngọt, nước ngọt có gas
- Dùng tăm tre gây hở kẽ răng
- Nghiến răng khi ngủ (có thể dùng máng chống nghiến)
Lợi bị tụt có chữa được không?
CÓ, hoàn toàn có thể chữa được tụt lợi – nếu phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Dù lợi không thể tự mọc lại, nhưng với nha khoa hiện đại, chúng ta có thể:
- Dừng tình trạng tiến triển
- Hạn chế tổn thương mô lợi
- Phục hồi thẩm mỹ và chức năng nhai bằng ghép nướu hoặc tái sinh mô
Điều quan trọng là đừng chủ quan. Ngay khi thấy dấu hiệu lợi bị rút, chân răng lộ, hãy đến nha sĩ để được thăm khám và điều trị sớm nhất. Việc trì hoãn chỉ khiến bạn phải điều trị tốn kém hơn, thậm chí có nguy cơ mất răng vĩnh viễn.
Bạn muốn mình chuyển bài viết này thành phiên bản video, slide bài giảng, hay tờ rơi tư vấn cho phòng khám nha khoa? Mình có thể giúp bạn ngay!
Bài viết liên quan: